Eredienst
Paaskaars
Vaak hebben we de paaskaars gekocht bij Boca in Almere. We hebben heel wat afbeeldingen uit hun collectie gehad, in veertig jaar vieren van de paascyclus. De paaskaars voor 2022 is gemaakt door de zusters Clarissen uit Stabroek. Dat ligt ten noorden van Antwerpen. Wat stelt de afbeelding voor? Dat schrijven de zusters:
“Centraal in dit ontwerp staat het beeld van de wijnstok en wijnrank, een beeld dat Jezus aangrijpt om de levengevende werkzaamheid van Gods liefde aan te duiden, Joh 15, 1-2, 4-5, 9. Op de paaskaars is de rank rond het kruis – de wijnstok – van Jezus geweven. Het gaat om een diepe verbondenheid, een vervlochten zijn, een in elkaar gegroeid zijn.
Uit onszelf kunnen we geen vruchten voortbrengen. Het is enkel wanneer we in verbondenheid leven en God in ons leven aan het werk laten, wanneer we Hem de akker van ons hart laten bewerken en toelaten dat Hij – met zijn barmhartige liefde als werktuig – de dorre plaatsen aanraakt en bij snoeit, dat ons leven vruchtbaar wordt. Wie zijn leven in Gods handen geeft, het durft te ‘verliezen’, zal het ‘winnen’, zegt Jezus. Hij zal het honderdvoudig terugkrijgen (Mt 19, 29) en honderdvoudig vrucht dragen (Le 9, 24; Le 17, 33). Dan zijn we niet alleen geplant, maar zullen we ook écht gedijen (Ez 17, 10) en – wat we heel in het bijzonder met Pasen vieren – deel hebben aan het eeuwige leven.”
De applicatie op de kaars is handgeschilderd, en zeer de moeite waard om eens van dichtbij te bekijken.
Ton Kodde
Kaarsen
Sinds enige tijd steken we in De Schutse twee kaarsen aan bij het begin van de dienst. Onlangs kwam in de kerkenraad de vraag op: ‘waarom deden we dat ook alweer?’ Goede vraag, die je af en toe bij alle liturgische gewoonten moet stellen.
Licht is overal een teken van hoop, in de hele samenleving. Op momenten van rouw, op plekken waar iets dramatisch gebeurd is, steken we waxinelichtjes aan. Bij sommige monumenten brandt een gedachtenisvlam. Rondom de kist van een overledene steken we kaarsen aan, en dan hebben we eigenlijk geen toelichting nodig: dat kleine lichtje staat voor het vertrouwen dat het tóch doorgaat, ondanks die ramp, ondanks dat verlies. Dat overstijgt culturen. ’Het is beter een kaars aan te steken dan de duisternis te vervloeken’, zo luidt een Chinees spreekwoord.
Het aansteken van onze kaarsen ligt in diezelfde lijn, maar er komt één ding bij: wij ontsteken ons licht aan de Paaskaars, die grote kaars die elk jaar vernieuwd wordt. Dat doen we op Pasen, als we vieren dat zelfs het diepste duister van Godswege overwonnen is: de dood van de Messias, de mens die Gods belofte van liefde in zich droeg.
Aan die kaars, die altijd al brandt als we de kerk binnenkomen, ontsteken wij symbolisch óns licht. Om ook in dat gebaar net als in de eerste woorden van de dienst (‘Onze hulp’) te onderstrepen: daar komen onze hulp, onze hoop en onze verwachting vandaan. En waarom dan twee? Ach, één kaars is zo weinig (‘één getuige is geen getuige!’) en voor de symmetrie. U mag daar iets bij denken, voor dag en nacht, voor zondagen en weekdagen, ‘goede tijden slechte tijden’, voor oude en nieuwe testament, dat is niet vastgelegd – als het licht maar blijft schijnen!
Gebed over de gaven
In verschillende kerkelijke tradities wordt een gebed over de collectegaven uitgesproken. Sommige gastvoorgangers deden dat ook al in onze diensten. Het is zeker voor de diaconale collecte een heel oude traditie: in de kerk van de eerste eeuwen werden tastbare gaven, brood, vruchten en wijn, door de kerkgangers meegenomen, en daarvan werd zowel de Maaltijd van de Heer gevierd als uitgedeeld aan behoeftigen: avondmaal en voedselbank in één. Vandaar dat vanuit de diaconie de gedachte opkwam, of dat ook in onze liturgie een plaats kan krijgen. Na samenspraak met de Commissie Eredienst kwamen we tot de afweging dat dat zou kunnen. Het gebed bepaalt ons erbij dat geven niet zomaar iets vrijblijvends of willekeurigs is. Voorlopig zullen we niet in alle diensten maar in de avondmaalsdiensten dit gebed over de gaven in de liturgie opnemen.